Εἰρηνικὸς πρῶτος ἐπὶ τῇ ἑνώσει τῶν μοναζόντων

《论和平》首篇:论众修士之合一

神学家格列高利

中译:David Tang

凡例

  • 本文译自:

    • 希腊文:Grégoire de Nazianze, Discours 6-12, Ed. Marie-Ange Calvet-Sebasti, in Sources Chrétiennes, Nº405 (Paris: Centre National de la Recherche Scientifique, 1995), 120-179.

    • 参考英译本:Vinson = St. Gregory of Nazianzus: Select Orations (Washington D.C.: The Catholic University of America Press, 2002)

  • 本译作分享系阿甲修订而成,简介为David Tang所作。

  • 版权声明:若要引用,请注明格式如下:神学家格列高利《讲演录》第6篇,David Tang译(伦敦:教父原文中译计划,2024年07月04日),某年某月某日引用,附上译作网址

  • []系译者所加,以明确句子意思。 ()会附上希腊原文,或英文原文。若有译者按语,会加按字。

  • 圣经新约出处按和合本引用,但会酌情参考思高本,或根据希腊原文直译。旧约引用主要参照七十士译本翻译。

作者简介

纳齐盎的格列高利(约325-389)生于小亚细亚行省的亚利安佐斯(Arianzus)。其父亦名格列高利,初为"敬畏至高神"派一员(Hypsistarii, 该教派兼有犹太教与希腊异教色彩,可能由新约时期部分敬神之外邦人演化而来);后在妻子诺娜(Nonna)影响下皈依基督教,并任纳齐盎主教。格列高利幼年家境优渥、性格内向、敏感而不喜争执,有一长姊格高尼娅(Gorgonia)、一幼弟凯撒里乌(Caesarius);其于迦帕多家的凯撒利亚求学期间与大巴西尔(Basil the Great, 330-379)相识,二人后于雅典重逢、一并学习修辞。在雅典期间,二人亦与未来的罗马皇帝叛教者尤利安(Julian the Apostate, 331-363,361-363年在位)同学。

格列高利于356年学成返乡,在大巴西尔影响下决意度修道生活。二人曾于本都省的新凯撒利亚(Neocaesaria)同住同工过一段时间;格列高利于361年左右返乡时,在年迈父亲的强迫下受祝圣为司祭。此后,大巴西尔在教务纠纷中希望作为好友的格列高利出任萨希玛(Sasima)主教;但格列高利对此安排不甚满意,最终离开了萨希玛城,其与大巴西尔的关系因之疏远,以致二人鲜有信件往来。大巴西尔于379年离世时,格列高利因身体欠佳未能出席葬礼;但曾致吊唁信于尼撒的格列高利(Gregory of Nyssa, 335-约395),即前者之幼弟。

笃信尼西亚派基督教的狄奥多西于379年任东罗马皇帝;此时君士坦丁堡的尼西亚派基督徒受迫多年、且无自己的教堂与牧者,故延请格列高利前来牧会。格列高利即于379-381年间进驻君堡之圣亚纳斯塔西堂(St. Anastasia),并发表了五篇维护尼西亚正统信仰的《神学讲演录》(即Orations 27-31),为尼西亚派得胜及其本人日后赢得"神学家"殊誉奠定基础;后又受邀主持381年的君士坦丁堡大公会议。圣哲罗姆(St. Jerome, 347-419)于此间慕名成为格列高利之门生,并深受其裨益;但格列高利在君堡期间饱受众人讥讽、攻击与背叛,最终于381年大公会议期间决定向狄奥多西大帝请求离职、返回纳齐盎任主教。

381-383年间,纳齐盎为老底嘉的亚玻利纳留(Apollinarius of Laodicea, 约310-约390)之异端教导所扰,格列高利身体状况亦每况愈下;故在短暂担任主教职位后,格列高利于383年将其转给同族人欧拉里乌(Eulalius);并隐退至其童年所居的亚利安佐斯。在人生最后六年,格列高利完成了其绝大部分诗作,并着手整理往来信件。390年去世时,格列高利将家产尽数捐于教会、又释放家中奴仆;欧拉里乌亦参与了其讲演录之整理与发表1

作者生平年表2

格列高利著述一览

本文背景

参Vinson序及第3页注1-2,本文应由神学家格列高利发表于364年前后,属于其早期作品。格列高利此前已前往本都省与好友巴西尔同住;其父亲正于纳齐盎城(Nazianzus)任主教,并在格列高利外出期间签署了一份有异端倾向的认信文件。因此,纳齐盎当地修院中的修士与格列高利之父断绝来往。本文发表之时,众修士与格列高利父亲之间的冲突已经化解。本篇与《讲演录》第22, 23篇同被冠以"论和平"(Eirenika)之名。

正文

[我心之]热忱激动我舌;因圣灵之律,我鄙薄人世之律。我为和平发言—此前我不曾向任何[话题如此]让步。因为当众肢体抗拒我们时,基督宏伟贵重之身体亦被分割斩断,几令我们骸骨散于阴间,如同为犁车铲碎、冲散之土块3。恶者撕裂[基督之外衣],又将那未撕裂的、整片织成之里衣4据为己有;他藉钉基督于十架者未能达成之事,[竟]藉我们得逞了。那么,我将以嚼环勒住双唇5—其实我[本]不愿发言:[因]我理解属灵之次序乃是先自洁于那[克修]工作养成之德行;随后开启心思之口、引入[圣]灵;再涌出美辞6、在完全人中述说神完美之智慧7。正因大小万务皆有[定]时8—所罗门此[语]佳美而甚周全;同样,一如其他事务,我亦知晓言说与静默之时。

Λύει μοι τὴν γλῶσσαν ἡ προθυμία, καὶ περιφρονῶ τὸν ἀνθρώπινον νόμον διὰ τὸν νόμον τοῦ Πνεύματος· καὶ δίδωμι τῇ εἰρήνῃ τὸν λόγον, οὔπω πρότερον οὐδενὶ συγχωρήσας. Πρότερον μὲν γὰρ ἡνίκα ἐστασίαζε πρὸς ἡμᾶς τὰ μέλη, καὶ τὸ μέγα καὶ τίμιον σῶμα Χριστοῦ διῃρεῖτο καὶ διεκόπτετο, ὡς μικροῦ καὶ διασκορπίζεσθαι «τὰ ὀστᾶ ἡμῶν παρὰ τὸν Ἅιδην» - οἷον γῆς βάθος ἀρότρῳ ῥηγνύμενον καὶ κατὰ γῆς σκεδαννύμενον -, καὶ τὸν ἄτμητον καὶ «ὑφαντὸν δι' ὅλου χιτῶνα» κατατεμὼν ὁ Πονηρὸς ὅλον ἑαυτοῦ πεποίητο, τοῦτο δι' ἡμῶν δυνηθείς ὃ διὰ τῶν τὸν Χριστὸν σταυρωσάντων οὐκ ἴσχυσεν, τότε μὲν δὴ φυλακὴν ἐθέμην τοῖς χείλεσιν, οὐδ' ἄλλως προθύμοις οὖσι περὶ τὸν λόγον, ὅτι τῇ δι' ἔργων φιλοσοφίᾳ καθᾶραι πρότερον ἑαυτόν, εἶτα τὸ στόμα τῆς διανοίας ἀνοίξας ἑλκῦσαι πνεῦμα, εἶτα «ἐξερεύξασθαι λόγον ἀγαθόν» καὶ «λαλεῖν Θεοῦ σοφίαν» τελείαν «ἐν τοῖς τελείοις», ἀκολουθίας εἶναι πνευματικῆς ὑπελάμβανον· καὶ ὥσπερ «καιρὸς ἐπὶ παντὶ πράγματι» καὶ μικρῷ καὶ μείζονι - τὸ γὰρ τοῦ Σολομῶντος εὖ ἔχει καὶ λίαν ἐπεσκεμμένως -, οὕτω καὶ λόγου καὶ σιωπῆς, εἰ καί τις ἄλλος, καιρὸν ἐγίνωσκον.

因此,我默然无声、远离诸般之美[言]9;仿佛有一朵[乌]云潜入我心、遮蔽了言语之光华,且我之愁苦日夜发动。[如今]所见一切[美]事都激动我、令我忆起众弟兄[先前]之分离敌对10:守夜、禁食、祈祷、泪水;双膝之茧、捶胸[之击]、悠长之叹、彻夜之立、心灵之迁向神、祈求时之轻声垂泣—此乃听者痛悔之药;唱诗者、赞颂者、昼夜践行主之律法者、于口中称赞神之崇高者11。而这些[景象]昭示并呼唤合神[心意]之生活:静默之传信者、蓬乱之发、[因]追随使徒而赤露之双足;不顾惜[肉身之必]死、合宜之削发、戒去浮华之衣着、饰以无华之带—它稍稍系着一件外袍,又仿佛一无所系;安稳之步、不偏之视、温柔之笑—毋宁说是笑容之发端,它节制大笑之无度;生于思绪之言、贵于言语之静默、以盐调和12之颂赞—非为逢迎,而为导向更为佳美[之境];较吉言更可羡慕之斥责;悔恨与欢愉之度,以及二者之相融;平易与高贵、严厉与可敬相配—[其中]一者不致损害另一者,反而相辅相成;融入或脱离俗世之度—前者训蒙他人、后者藉圣灵引[人]入于奥秘,前者于俗世中守护不俗之事物、后者于圣洁中[守护]爱弟兄与众人[之心]。尚有胜于这些而更崇高之事物:贫贱中之富足13、羁旅中之坚守、卑微中之荣耀、软弱中之大能14、守贞中之多子—生于神者15美于生于肉身者;那些于守斋中宴乐者;于属天[之事]前谦卑者;不属世且胜于世16者;超脱肉身又居于肉身者—主乃为其分17;因[神之王]国贫苦,而又藉贫苦为王者。

Διὰ τοῦτο «ἐκωφώθην καὶ ἐταπεινώθην», πόρρω παντὸς ἀγαθοῦ γενόμενος· καὶ οἷόν τι νέφος τὴν ἐμὴν καρδίαν ὑποδραμὸν συνεκάλυψε τὴν ἀκτῖνα τοῦ λόγου, «καὶ τὸ ἄλγημά μου νυκτὸς καὶ ἡμέρας ἀνεκαινίζετο». Καὶ πάντα μοι ἦν ὑπεκκαύματα καὶ ὑπομνήματα τῆς τῶν ἀδελφῶν διαζεύξεως ἐν ἀλλοτρίοις ὁρώμενα, ἀγρυπνίαι, νηστεῖαι, προσευχαί, δάκρυα, τύλοι γονάτων, στηθῶν ἐπιτιμήσεις, στεναγμὸς ἐκ βάθους ἀναπεμπόμενος, στάσις πάννυχος, νοῦ πρὸς Θεὸν ἐκδημία, θρῆνος ἐν δεήσει λεπτός, φάρμακον τοῖς ἀκούουσι κατανύξεως, οἱ ψάλλοντες, οἱ δοξάζοντες, οἱ μελετῶντες τὸν νόμον Κυρίου ἡμέρας καὶ νυκτός, οἱ τὰς «ὑψώσεις τοῦ Θεοῦ ἐν τοῖς λάρυγξι» φέροντες· καὶ ταῦτα δὴ τὰ καλὰ τοῦ κατὰ Θεὸν βίου προγράμματα καὶ μηνύματα, οἱ σιωπῶντες κήρυκες, αὐχμῶσα καὶ πιναρὰ κόμη, πόδες γυμνοὶ καὶ τοῖς ἀποστολικοῖς ἑπόμενοι, μηδὲν νεκρὸν φέροντες, κουρὰ σύμμετρος, περιβολὴ τύφον κολάζουσα, ζώνη τῷ ἀκόσμῳ κοσμία, μικρόν τι τοῦ χιτῶνος ἀναστέλλουσα καὶ ὅσον μὴ ἀναστέλλειν, βάδισμα εὐσταθές, ὀφθαλμὸς οὐ πλανώμενος, μειδίαμα προσηνές, μᾶλλον δὲ ὁρμὴ μειδιάματος, ἀκρασίαν γελῶτος σωφρονίζουσα, λόγος τῷ λόγῳ κινούμενος, σιωπὴ λόγου τιμιωτέρα, ἔπαινος «ἅλατι ἠρτυμένος», οὐ πρὸς θωπείαν, ἀλλ' ὁδηγίαν τοῦ Κρείττονος, ἐπίπληξις εὐφημίας ποθεινοτέρα, μέτρα κατηφείας καὶ ἀνέσεως - καὶ ἡ δι' ἀμφοτέρων μίξις καὶ κρᾶσις -, τὸ ἁπαλὸν σὺν τῷ γενναίῳ, τὸ αὐστηρὸν αἰδοῖ σύγκρατον, ὡς μηδ' ἕτερον ὑπὸ τοῦ ἑτέρου παραβλάπτεσθαι, ἀλλ' ἀμφότερα δι' ἀλλήλων εὐδοκιμεῖν· μέτρα τῆς εἰς τὸ κοινὸν ἐπιμιξίας καὶ ὑποχωρήσεως, τῆς μὲν τοὺς ἄλλους παιδαγωγούσης, τῆς δὲ τῷ Πνεύματι μυσταγωγούσης, καὶ τῆς μὲν ἐν τῷ κοινῷ τὸ ἄκοινον φυλαττούσης, τῆς δὲ ἐν τῷ ἀμίκτῳ τὸ φιλάδελφον καὶ φιλάνθρωπον· καὶ ἃ μείζω τούτων ἔτι καὶ ὑψηλότερα, ὁ ἐν πενίᾳ πλοῦτος, ἡ ἐν παροικίᾳ κατάσχεσις, ἡ ἐν ἀτιμίᾳ δόξα, ἡ ἐν ἀσθενείᾳ δύναμις, ἡ ἐν ἀγαμίᾳ καλλιτεκνία -εἴπερ κρείττονα τῶν ἀπὸ σαρκὸς ἐρχομένων τὰ κατὰ Θεὸν γεννήματα-· οἱ τρυφῶντες τὸ μὴ τρυφᾶν, οἱ ταπεινοὶ ὑπὲρ τῶν οὐρανίων, οἱ μηδὲν ἐν κόσμῳ καὶ ὑπὲρ τὸν κόσμον, οἱ σαρκὸς ἔξω καὶ ἐν σαρκί, ὧν μερὶς Κύριος, οἱ πτωχοὶ διὰ βασιλείαν καὶ διὰ πτωχείαν βασιλεύοντες.

这些在场[之修士]使我心悦,而离去时又[令我]颓丧:[因你们]是我富足、我美善之乐。[然而]这些事伤害、侵扰我心;因为它们,我来时苦闷忧虑18,将言语与其他乐事一并掸除:因我所爱者踢[我]、背离而非面向我19,[便]成了较牧者更"自由"—或谓更莽撞—之羊群;因我那真葡萄树20已化作苦物—[尽管]它为好园丁煞费苦心地修剪,[以期]为神圣之酒榨结出佳实;因我的友朋袖手旁观、亲戚远远站立21;因我们这群格外"敬神爱主"之人[竟至]撕裂基督,[假]托真理[而]彼此诬告、[假]称仁爱[而]践行恨恶,[乃至我们]于根基上被毁、于磐石上受撼;因我们为和平争战过于合宜[之限]—基督高升于十架,我们[却]为之跌落;[我主]下葬且复活,我们[竟]为其而死。

Οὗτοί με καὶ παρόντες λαμπρὸν ἐποίουν, ἡ ἐμὴ περιουσία, τὸ ἐμὸν ἀγαθὸν ἐντρύφημα, καὶ ἀπόντες συνέστελλον. Ταῦτα μοι συνεῖχε τὴν ψυχήν, ταῦτα ἐτάρασσεν. Ἐκ τούτων ἐγὼ «πενθῶν καὶ σκυθρωπάζων» ἐπορευόμην· διὰ ταῦτα μετὰ τῶν ἄλλων τερπνῶν καὶ τὸν λόγον ἀπεσεισάμην· ὅτι «ἀπελάκτισαν οἱ ἠγαπημένοι», «καὶ ἔστρεψαν ἐπὶ ἐμὲ νῶτα αὐτῶν καὶ οὐ πρόσωπον», καὶ γεγόνασι ποίμνιον ἐλευθεριώτερον τοῦ ποιμαίνοντος, ἵνα μὴ εἴπω νεανικώτερον· ὅτι ἐστράφη εἰς πικρίαν ἐμοὶ «ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή», καὶ τῷ καλῷ γεωργῷ κάλλιστα κεκαθαρμένη, καὶ ταῖς θείαις ληνοῖς γεωργοῦσα τὸ καλὸν γεώργιον· ὅτι «οἱ φίλοι μου καὶ οἱ πλησίον μου ἐξ ἐναντίας μου ἤγγισαν καὶ ἔστησαν, καὶ οἱ ἔγγιστά μου ἀπὸ μακρόθεν ἔστησαν»· ὅτι διειλόμεθα τὸν Χριστὸν οἱ λίαν φιλόθεοι καὶ φιλόχριστοι, καὶ ὑπὲρ τῆς Ἀληθείας ἀλλήλων κατεψευσάμεθα, καὶ διὰ τὴν Ἀγάπην μῖσος ἐμελετήσαμεν, καὶ ὑπὲρ τοῦ Ἀκρογωνιαίου διελύθημεν, καὶ ὑπὲρ τῆς Πέτρας ἐσείσθημεν· ὅτι πλέον ἢ καλῶς εἶχεν ὑπὲρ τῆς Εἰρήνης ἐπολεμήσαμεν, καὶ ὑπὲρ τοῦ ὑψωθέντος ἐπὶ τὸ ξύλον κατενηνέγμεθα, καὶ ὑπὲρ τοῦ ταφέντος καὶ ἀναστάντος ἐθανατώθημεν.

[上述]这些正是[我们]先前[之景况]。有何人会于欢欣之时揭露丑陋之[往]事、于悲哀中—其试探[令人]沉沦无望、其念想亦[令人]避之不及—蹉跎[光阴]?静默胜于言语:因其将我们遭受之分裂藏于遗忘之深处;除非有人以此激起[我们]悲伤之念想;以期我们由这一事例受教,又如患病之人逃离困锁我们之[病]因。

而如今,痛楚、忧愁、叹息皆已逃遁22。如今,我们共有一[神]者已成一[体];共属三位者同本、同心且同尊;共[识圣]言者脱离混乱;共[饮]一灵者不再彼此敌对,反而一同生活;同[知]真理者口唱心和23;同[享]圣智者思绪敏锐;同[沐神]光者行事端正,一如在白昼中24;同[遵]真道者皆直行[无阻];同[叩天]门者一并入内;同属[神]羔与[良]牧者温柔[相待]、[居于]同一圈内;[听从]同一牧人—其不[操持]愚牧之械25、不失丧草场之羊,亦不弃之于狼群或悬崖,反而格外谨慎睿智。如今,同属那为我众受苦[之基督]者惺惺相惜、互负重担26;同尊一位元首者相契相联于一身,齐聚于圣灵之交通内。如今,那创造又变更万物27者为我们之益处,化哀号为欢欣、变麻衣为喜乐28;于是我脱去过往之静默,而于此刻向你们致辞—不如说是向神献上至合宜之感恩祭;这礼品洁于黄金、尊于宝石、贵于织[锦]、圣于律法之牺牲与头生[牲畜]之奉献;其令神喜悦胜于尚无感知、角蹄皆未长成之牛犊29、胜于焚香、胜于燔祭、胜于千万肥羊—藉着这些[祭物],那[作为]小学之律法30曾治理尚为婴孩之以色列;并以流血之祭表征[基督]将来[之牺牲]。

Πρότερον μὲν ταῦτα. Καὶ τί ἄν τις ἐν καιρῷ φαιδρότητος ἀναξαίνοι τὴν ἀηδίαν, ἐνδιατρίβων τοῖς λυπηροῖς, ὧν ἀπευκταῖα μὲν ἡ πεῖρα, φευκτὴ δὲ ἡ μνήμη; Κρείττων δὲ σιωπὴ λόγου, τὸ συμπεσὸν ἡμῖν θραῦσμα λήθης βάθεσι συγκαλύπτουσα· πλὴν εἴ τις διὰ τοῦτο καὶ μόνον ἀνακινοίη τὴν μνήμην τῶν λυπηρῶν, ἵνα τῷ ὑποδείγματι παιδευώμεθα καὶ ὥσπερ ἐν τοῖς νοσήμασι φεύγωμεν τὰς αἰτίας ἐξ ὧν εἰς ταῦτα ὑπήχθημεν.

Νυνὶ δὲ ἡνίκα «ἀπέδρα ὀδύνη καὶ λύπη καὶ στεναγμός»· ἡνίκα γεγόναμεν οἱ τοῦ Ἑνὸς ἕν, καὶ οἱ τῆς Τρίαδος συμφυεῖς καὶ ὁμόψυχοι καὶ ὁμότιμοι· οἱ τοῦ Λόγου τῆς ἀλογίας ἐκτός· οἱ τοῦ Πνεύματος οὐ κατ' ἀλλήλων, ἀλλὰ σὺν ἀλλήλοις ζέοντες· οἱ τῆς Ἀληθείας «τὸ αὐτὸ φρονοῦντες» καὶ λέγοντες· οἱ τῆς Σοφίας εὐσύνετοι· οἱ τοῦ Φωτὸς «ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημονοῦτες»· οἱ τῆς Ὁδοῦ πάντες εὐθυποροῦντες· οἱ τῆς Θύρας πάντες ἐντός· οἱ τοῦ Προβάτου καὶ τοῦ Ποιμένος πρᾶοι καὶ τῆς αὐτῆς μάνδρας καὶ ποιμένος ἑνός - οὐκ ἐν σκεύεσι «ποιμένος ἀπείρου» ποιμαίνοντος οὐδὲ καταφθείροντος τὰ πρόβατα τῆς νομῆς οὐδὲ προιεμένου τοῖς λύκοις καὶ τοῖς κρημνοῖς, ἀλλὰ καὶ λίαν περιεσκεμμένου καὶ ἐπιστήμονος -· ἡνίκα γεγόναμεν οἱ τοῦ πάθοντος ὑπὲρ ἡμῶν συμπαθεῖς, καὶ ἀλλήλοις τὰ βάρη συνεπικουφίζοντες· οἱ τῆς Κεφαλῆς, σῶμα ἓν συναρμολογούμενοι καὶ συμβιβαζόμενοι κατὰ πᾶσαν συνάφειαν τὴν ἐν Πνεύματι· ἡνίκα «ὁ ποιῶν πάντα καὶ μετασκευάζων» πρὸς τὸ λυσιτελέστερον ἔστρεφε τὸν κοπετὸν εἰς χαρὰν ἡμῖν καὶ τοῦ σάκκου τὴν εὐφροσύνην ἀντέδωκε, τηνικαῦτα συναποδύομαι τοῖς παρελθοῦσι τὴν σιωπὴν καὶ προσάγω τῷ παρόντι καιρῷ καὶ ὑμῖν τὸν λόγον, μᾶλλον δὲ τῷ Θεῷ χαριστήριον θυσίαν οἰκειοτάτην, δῶρον χρυσοῦ καθαρώτερον, λίθων πολυτελῶν τιμαλφέστερον, ὑφασμάτων πολυτελέστερον, θυσίας νομικῆς ἁγιώτερον, πρωτοτόκων ἀπαρχῆς ἱερώτερον, ἀρέσκον «Θεῷ ὑπὲρ μόσχον νέον», κέρασι καὶ ὁπλαῖς ἀτελῆ καὶ ἀναίσθητον, ὑπὲρ θυμίαμα, ὑπὲρ ὁλοκαύτωμα, ὑπὲρ μυριάδας «ἀρνῶν πιόνων», οἷς στοιχειώδης νόμος ἐκράτει τὸν ἔτι νήπιον Ἰσραήλ, ταῖς ἐναίμοις θυσίαις σκιαγραφῶν τὴν μέλλουσαν.

我携来这[礼]物(译者按:“这物"应指上文之"礼品”,即本篇讲章),又将其献于神—我为己只曾存留它,并因之富足。因[神之]诫命与圣灵,我轻看其余事物。我以全部所有换取极贵重之珍珠31,因而成为富商—毋宁说,我甘愿变卖所有微小而必朽之物,[以求]伟大而不朽之物。我致身言辞只为侍奉圣言,且从不愿轻忽这财富;相反,我珍视、崇敬而喜悦之,胜于其余众人所悦之事。更甚于此,我以圣言为终生之结交、相伴之良谋、天路之先导、热心之战友。我既鄙薄一切宴乐,便尽倾爱意于言辞—仅次于上帝;更[确切地]说,[是倾爱于]圣言32之中,因其偕同悟性达于神;神亦只在其内真正[为我们]领受、看顾,且于我们[心]中增长。我称智慧为姊妹33,并尽己所能崇敬她;又为己寻求恩宠之华冠34、智慧之恩赐—此亦属乎圣言;其于我们之内光照为首[之心智],又为我们点明遵神[生活]之阶梯。

Τοῦτο προσφέρω Θεῷ, τοῦτο ἀνατίθημι ὃ μόνον ἐμαυτῷ κατέλιπον, ᾧ πλουτῶ μόνῳ. Τὰ μὲν γὰρ ἄλλα παρῆκα τῇ ἐντολῇ καὶ τῷ Πνεύματι· καὶ τὸν πολύτιμον μαργαρίτην πάντων ὧν εἶχόν ποτε ἀντηλλαξάμην, καὶ γέγονα μεγαλέμπορος, μᾶλλον δὲ γενέσθαι δι' εὐχῆς ἔχω τῶν μικρῶν καὶ πάντως φθαρησομένων ὠνησάμενος τὰ μεγάλα καὶ μὴ λυόμενα· τοῦ λόγου δὲ περιέχομαι μόνου ὡς Λόγου θεραπευτής, καὶ οὐκ ἄν ποτε ἑκὼν τούτου τοῦ κτήματος ἀμελήσαιμι· ἀλλὰ καὶ τιμῶ καὶ ἀσπάζομαι καὶ χαίρω μᾶλλον ἢ πᾶσιν ὁμοῦ τοῖς ἄλλοις οἷς οἱ πολλοὶ χαίρουσιν· καὶ ποιοῦμαι παντὸς τοῦ βίου κοινωνόν, καὶ σύμβουλον ἀγαθὸν καὶ συνόμιλον, καὶ ἡγεμόνα τῆς ἐπὶ τὰ ἄνω ὁδοῦ, καὶ συναγωνιστὴν πρόθυμον· καὶ ἐπειδὴ πᾶν ἀτιμάζω τερπνὸν κάτω μένον, εἰς τοῦτό μοι πᾶν ἐκενώθη τὸ φίλτρον μετὰ Θεόν· μᾶλλον δὲ καὶ εἰς τοῦτον ὅτι πρὸς Θεὸν φέρει μετὰ συνέσεως ᾧ δὴ καὶ μόνῳ Θεὸς καταλαμβάνεται γνησίως καὶ τηρεῖται καὶ ἐν ἡμῖν αὔξεται. «Εἶπον τὴν σοφίαν ἐμὴν ἀδελφὴν εἶναι», καὶ ἐτίμησα ταύτην καὶ περιέλαβον ὡς ἦν ἐφικτὸν ἐμοί· καὶ ζητῶ τῇ ἐμῇ κεφαλῇ τὸν «στέφανον τῶν χαρίτων» καὶ τῆς τρυφῆς, ἃ δὴ σοφίας χαρίσματα καὶ Λόγου τοῦ ἐν ἡμῖν τὸ ἡγεμονικὸν καταλάμποντος καὶ φωτίζοντος ἡμῖν τὰ κατὰ Θεὸν διαβήματα.

为他,我按捺外泄之怒火、平息熔融之妒意、遏制沮丧—[此乃]心之枷锁、克制享乐之放纵、俭于愤恨而非友爱—前者必须权量,后者则无疆界。他使我富足而[知]节俭、贫苦而[知]大度;他劝服我与快跑者同奔、向绊跌者伸手、与软弱者共苦、与刚强者同乐。与他作伴时,故土与他乡于我同等;迁离之所皆属外人而非属我。他为我将世界一分为二;将我从一者中挪去,又添入另一者中。他以右手内公义之干戈引领我—又不[使我]高傲;他令我不论顺逆皆力行克修;又令我与无愧之盼望35同轭,以将来[之息]缓解当下[之负]。为他,我喜迎自己之朋友与弟兄;又增设圣言之筵席、圣灵无尽之佳酿—绝无地上筵席[之美味]迎合将坏而无可救药之肚腹36

Τούτῳ χαλινῶ θυμὸν ἐκφερόμενον, τούτῳ κοιμίζω τήκοντα φθόνον, τούτῳ προσαναπαύω λύπην, δεσμὸν καρδίας, τούτῳ σωφρονίζω διάχυσιν ἡδονῆς, τούτῳ μετρῶ μῖσος, ἀλλ' οὐ φιλίαν - τὸ μὲν γὰρ μετρεῖσθαι δεῖ, τῆς δὲ μηδένα γινώσκειν ὅρον. Οὗτος εὐποροῦντά με ποιεῖ μέτριον καὶ πένητα μεγαλόψυχον· οὗτος εὐδρομοῦντί με πείθει συντρέχειν καὶ πίπτοντι χεῖρα ὀρέγειν καὶ ἀσθενοῦντι συνασθενεῖν καὶ ἰσχύοντι συνευφραίνεσθαι. Μετὰ τούτου πατρὶς καὶ ξένη τὸ ἴσον ἐμοί, καὶ τόπων μετάστασις ἀλλοτρίων ὁμοίως, ἀλλ' οὐκ ἐμῶν. Οὗτός μοι διαιρεῖ κόσμους, καὶ τοῦ μὲν ἀπάγει, τῷ δὲ προστίθησιν· οὗτός με καὶ «διὰ τῶν δεξιῶν ὅπλων» διεξάγει «τῆς δικαιοσύνης» οὐκ ἐπαιρόμενον, κἀν τοῖς ἀριστεροῖς καὶ τραχυτέροις συμφιλοσοφεῖ, τὴν οὐ καταισχύνουσαν ἐλπίδα παραζευγνύς, καὶ τὸ παρὸν κουφίζει τῷ μέλλοντι. Τούτῳ καὶ νῦν δεξιοῦμαι τοὺς ἐμοὺς φίλους καὶ ἀδελφοὺς καὶ προτίθημι τράπεζαν λογικὴν καὶ κρατῆρα πνευματικὸν καὶ ἀέναον· οὐχ οἷς ἡ κάτω τράπεζα κολακεύει τὴν καταργουμένην γαστέρα καὶ ἀθεράπευτον.

我闭口不言,岂要永久沉默吗?我忍[气吞声],如同产[难]之妇人37。我岂要永远忍耐吗?[施洗]约翰降生后,便开启了撒迦利亚之哑口;因呼声38既至,[保持]沉默于父亲就为不宜。正因不信之语音捆锁了[父亲]之舌,显现[之呼声]照样赐其自由39—其降生为呼声与明灯40,为圣言与光明41之先驱;这喜讯已被报给父亲。当下之美事则释放我舌、抬高[我之]声量如同吹号,[因]这景象乃为至美:神四散之儿女聚集归一42,栖于其羽翼之下43;同心步入神殿44,相联于圣灵美善之团契。我们不再相互敌对:我们曾为恶者窃去、受其欺凌;他一手造成漆黑之夜,又在其中放箭射倒45[我们之]心灵—我不知[自己]该说什么—乃至取悦于彼此之恶行、不念及相互断交乃为全体之亏损。此时犹大与以色列同尊一首46、耶路撒冷与撒玛利亚共聚于天上圣城47;[众人]不再[区分]保罗、亚波罗或矶法48—骄傲既产生、亦根植于这[区分]中—而同属[一位]基督。

«Ἐσιώπησα, μὴ καὶ ἀεὶ σιωπήσομαι; Ἐκαρτέρησα ὡς ἡ τίκτουσα», μὴ καρτερήσω διαπαντός; Τῷ μὲν γὰρ Ζαχαρίᾳ λύει τὴν σιωπὴν γεννηθεὶς ὁ Ἰωάννης· καὶ γὰρ οὐκ ἔπρεπε τὸν πατέρα τῆς φωνῆς σιωπᾶν, ταύτης προελθούσης· ἀλλ' ὥσπερ ἀπιστηθεῖσα τὴν γλῶσσαν ἔδησεν, οὕτω φανερωθεῖσα δοῦναι τῷ πατρὶ τὴν ἐλευθερίαν, ᾧ καὶ εὐηγγελίσθη καὶ ἐγεννήθη φωνὴ καὶ λύχνος, Λόγου καὶ Φωτὸς πρόδρομος. Ἐμοὶ δὲ λύει τὴν γλῶσσαν καὶ ὑψοῖ τὴν φωνὴν ὡς σάλπιγγος ἡ παροῦσα εὐεργεσία, καὶ τὸ κάλλιστον τοῦτο θέατρον, «τὰ τέκνα τοῦ Θεοῦ τὰ διεσκορπισμένα», συνηγμένα «εἰς ἕν», καὶ ὑπὸ τὰς αὐτὰς ἀναπαυόμενα πτέρυγας, καὶ «εἰς τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ πορευόμενα ἐν ὁμονοίᾳ», καὶ μίαν ἁρμονίαν ἡρμοσμένα τὴν τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ Πνεύματος· ὅτε οὐκ ἔτι φέρομεν ἀλλήλους καὶ ἄγομεν, τοσοῦτον ὑπὸ τοῦ Πονηροῦ κλαπέντες ἢ βιασθέντες, καὶ κατατοξευθέντες ἐν σκοτομήνῃ τὸν νοῦν ἣν αὐτὸς ἡμῖν ἐπήγειρεν - καὶ οὐκ οἶδ' ὅτι χρὴ λέγειν - ὥστε καὶ τοῖς ἀλλήλων κακοῖς ἐπευφραίνεσθαι καὶ μὴ νομίζειν τοῦ παντὸς εἶναι ζημίαν τὴν ἀλλήλων κατάλυσιν· ὅτε «Ἰούδας καὶ Ἰσραὴλ τίθενται ἑαυτοὺς ἀρχὴν μίαν» καὶ Ἱερουσαλὴμ καὶ Σαμάρεια πρὸς μίαν «τὴν ἄνω Ἱερουσαλὴμ» συνάγονται, καὶ οὐκ ἔτι Παύλου καὶ Ἀπολλῶ καὶ Κηφᾶ, ὑπὲρ ὧν καὶ καθ' ὧν ἡ φυσίωσις, πάντες δὲ Χριστοῦ γεγόναμεν.

此刻你们与我,以及[我之]言语同在;我本自情愿,但你们仍因爱心强逼[我]49;我便将发声—虽然困难,但既然你们要求如此,我就将讲论感恩与警戒之辞。

感恩之缘由如下。谁能传说主之大能50?谁能示以听众超乎万有之颂赞?两下已经合一,中间隔断之墙亦被拆毁51;你令列邦不再嗤笑、众民不再摇头[以待]我们52;你如此[沉重地]击伤我们,以于纷争中彰显和平之美善—你[先]赐病痛,又妙手回春。哦,这不可思议之医术!你以可憎之恨意极速教导我们和平,又安排[与恨意]对立[之事]53;你令我们负轭,而得以更热忱地与彼此一道奔向前方—正如那些植株[纵]由人手强力分开,[一旦]松[手]便复归本位;这揭示了它们之本[性]:强力弯折之,而无需强力矫正之54。双手不再鄙薄眼目,眼目亦不[鄙薄]双手;头颅不再抗拒双足,双足也不再排斥头颅55—它们不仅施害、也受害于混乱无序,这令全体紊乱而败坏—相反,[此时]众肢体彼此相顾;这井然有序,也[合乎]自然连结守护万物之约束。我们已成为一身一灵,正如我们蒙召于同一盼望56

Ἀλλ' ἐπειδὴ κἀμὲ καὶ τὸν λόγον ἔχετε, διὰ τῆς ἀγάπης οὐκ ἄκοντα τυραννήσαντες, φθέγξομαι μέν, εἰ καὶ μόλις, ἐπειδὴ τοῦτο κελεύετε · φθέγξομαι δὲ εὐχαριστίας καὶ νουθεσίας ῥήματα.

Ἡ μὲν οὖν εὐχαριστία τοιαύτη· «Τίς λαλήσει τὰς δυναστείας τοῦ Κυρίου;» Τίς δὲ πάσαις ἀκοαῖς παραστήσει τὴν ἐπὶ πᾶσιν αἴνεσιν; ὅτι γέγονε «τὰ ἀμφότερα ἓν καὶ τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ διαλέλυται»· ὅτι ἔπαυσας ἡμᾶς ὄντας «παραβολὴν ἐν τοῖς ἔθνεσι, κίνησιν κεφαλῆς ἐν τοῖς λαοῖς»· ὅτι τοσοῦτον ἡμᾶς ἐκάκωσας ὅσον τὸ τῆς εἰρήνης ἀγαθὸν τῇ διαστάσει γνωρίσαι, καὶ ἀλγεῖν ποιήσας, πάλιν ἀποκατέστησας· ὢ τοῦ παραδόξου τῆς ἰατρείας· παιδεύσας εἰς εἰρήνην διὰ τοῦ μίσους μισηθέντος ὡς τάχιστα, καὶ τῷ ἐναντίῳ τὸ ἐναντίον οἰκονομήσας, καὶ τοσοῦτον ἡμᾶς διαζεύξας ὅσον θερμοτέρους προσδραμεῖν ἀλλήλοις· καθάπερ τῶν φυτῶν ἃ βίᾳ χερσὶ μετασπώμενα, εἶτα ἀφιέμενα πρὸς ἑαυτὰ πάλιν ἀνατρέχει καὶ τὴν πρώτην ἑαυτῶν φύσιν, καὶ δείκνυσι τὸ οἰκεῖον, βίᾳ μὲν ἀποκλινόμενα, οὐ βίᾳ δὲ ἀνορθούμενα· ὅτι μηκέτι χεὶρ τὸν ὀφθαλμὸν περιφρονεῖ μηδ' ὀφθαλμὸς χεῖρα· ὅτι μηκέτι ποδῶν κατεξανίσταται κεφαλὴ μηδὲ κεφαλῆς ἀλλοτριοῦνται πόδες, οὐ μᾶλλον βλάπτοντες ἢ βλαπτόμενοι τῇ ἀταξίᾳ καὶ ἀναρχίᾳ, ἣ καὶ τοῦ παντός ἐστι σύγχυσις καὶ διάλυσις· ἀλλὰ «τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων μεριμνῶσι τὰ μέλη» τάξει καὶ θεσμῷ φύσεως, τῷ δι' ἀλλήλων τὰ πάντα συνδήσαντι καὶ φυλάξαντι· καὶ πεφήναμεν ἓν σῶμα καὶ πνεῦμα ἓν καθὼς καὶ κεκλήμεθα «ἐν μιᾷ ἐλπίδι τῆς κλήσεως».

因此,那贫寒之民颂扬你57—他们已脱贫致富,因你以宏大之怜爱使我们惊奇58。这[故事]亦[值得]附于古时传奇之后:因罪于何处增多,恩典便[于彼]加增更甚59。我撒下一粒粟,而收获[万颗]子;我为群羊哀痛,而竟寻获众牧。我亦深知自己将[向众牧者之列]增添一位至宝贵之牧人—即使他因属灵之缘由[暂时]推辞这牧[职]60。他已被赋予圣灵、银钱之经营61与牧人之职责,亦被膏以祝圣司祭62之香油,却仍出于明智而推辞这权柄;他将灯藏于斗下,但片刻后便将置之台上63、照耀全教会,而成为我们路上之光64。他仍在巡视谷地、山岭与溪流,向掳掠灵魂之豺狼设下圈套,以于合宜之时接过牧杖、与真牧者一同牧养这属灵之羊群,令其憩于青草地—即神永葆青翠之话语上,又饮之以安歇之水65—即圣灵。我们既期盼、又祈求这事[成就]。

于我而言,已是在感恩[完毕]之后附上告诫之时了。我[的告诫]将会极为简短,因你们已从[过去]之事件中领受了极大之警戒;已受训于经验之人无需长篇大论。

Διὰ τοῦτο «ὁ λαὸς ὁ πτωχὸς» αἰνέσει σε, πλούσιος ἐξ ἀπόρου γενόμενος ὅτι «ἐθαυμάστωσας ἐφ' ἡμᾶς τὰ ἐλέη σου», καὶ προστέθειται τοῖς παλαιοῖς διηγήμασιν. «Οὗ» γὰρ «ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις»· ὅτι, κόκκον καταβαλών, στάχυν ἐκομισάμην· ὅτι, πρόβατα πενθῶν, ποιμένας προεκτησάμην· καὶ προσλήψομαί γε, εὖ οἶδα, τῶν ποιμένων τὸν τιμιώτατον, εἰ καὶ λόγοις τισὶ πνευματικοῖς τὴν ποιμαντικὴν ἀναβάλλεται, πιστευθέντα μὲν τὸ Πνεῦμα καὶ τῶν ταλάντων τὴν ἐργασίαν καὶ τοῦ ποιμνίου τὴν ἐπιμέλειαν, καὶ χρισθέντα τῷ χρίσματι τῆς ἱερωσύνης καὶ τελειώσεως, ἔτι δὲ ἀναβαλλόμενον τὴν ἐπιστασίαν ὑπὸ σοφίας, καὶ τὸν λύχνον ὑπὸ τῷ μοδίῳ κατέχοντα, ὃν θήσει μετ' ὀλίγον «ἐπὶ τὴν λυχνίαν», πᾶσαν τῆς Ἐκκλησίας ψυχὴν περιλάμψοντα, καὶ «φῶς ταῖς τρίβοις» ἡμῶν ἐσόμενον, ἔτι περισκοποῦντα νάπας καὶ ὄρη καὶ νάματα, καὶ τοῖς ἅρπαξι τῶν ψυχῶν λύκοις ἐπινοοῦντα θήρατρα, ἵν' ἐν καιρῷ εὐθέτῳ καὶ βακτηρίαν δέξηται καὶ συμποιμαίνῃ τῷ ἀληθινῷ ποιμένι τὸ λογικὸν τοῦτο ποίμνιον, «ἐν τόπῳ χλόης κατασκηνῶν» τοῖς ἀειθαλέσι τοῦ Θεοῦ λόγοις «καὶ ἐκτρέφων ὕδατι ἀναπαύσεως», εἴτ' οὖν Πνεύματι. Τοῦτο μὲν οὖν καὶ ἐλπίζομεν καὶ εὐχόμεθα.

Ἐμοὶ δὲ ἤδη καιρὸς προσθεῖναι τῇ εὐχαριστίᾳ καὶ τὴν παραίνεσιν· ποιήσομαι δὲ καὶ ταύτην ὡς οἷόν τε βραχυτάτην, ἐπειδὴ τὸ πλεῖστον τῆς νουθεσίας διὰ τῶν ἔργων αὐτῶν προειλήφατε καὶ οὐ μακροτέρων δεῖ λόγων τοῖς πείρᾳ πεπαιδευμένοις.

众弟兄:[我们]最初就不当分裂,亦不可销去旧时之尊荣与美德—因此[二者],我们之羊群虽小、在众多羊群中不值一提,我却视其与更大更广之修会同等;甚至因圣灵之能而青睐它,胜于某些[更大之]修会。其实,各修会皆有一定之荣美、或寡或多;而我们羊群自有之美德在于其颠扑不破、毫无纷争,以致我们常被誉为挪亚之方舟:唯独它[得以]逃离[毁灭]全世界之洪灾,而于其内守护敬虔之籽粒。然而,[事实]证明我们生而为人、无法彻底逃脱恶者之嫉恨,也未幸免于一切病痛;我们亦有份于这普世之灾祸,而未能将父祖美好之产业66—即同心之善—坚守至终。但即便如此,倘若在基督内刚强之人必须向仇敌夸口,我们仍然胜过他人—因我们最后遭受此祸,而又首先得以匡正。软弱属于人类共有之本性与疾病;此病沾染众人—甚至是极为强健者—之身体与心思;而接受医治、彼此和好乃为属灵与恩典之事;[神]恩善良而又公义地赐予我们之物,实在过于我们之祈求和他人之期盼。

Ἔδει μέν, ἀδελφοί, μήτε διαιρεθῆναι τὸ πρῶτον μήτε τὸ παλαιὸν ἡμῖν καταλυθῆναι ἀξίωμα καὶ καλλώπισμα· ᾧ, καίτοι μικρὰν ἡμῶν οὖσαν τὴν ποίμνην καὶ μηδὲ ὀνομάζεσθαι ἐν ποιμνίοις ἀξίαν ἀριθμουμένοις, τοῖς μεγίστοις ἐξ ἴσου εἶχον καὶ πλατυτάτοις· ἔστι δὲ ὧν καὶ προετίθουν ἐν τῇ δυνάμει τοῦ Πνεύματος. Καὶ γὰρ οὕτως εἶχεν, ἄλλου μὲν ἄλλο τι καλλώπισμα ἢ μικρὸν ἢ μεῖζον, τῆς δὲ ἡμετέρας ποίμνης ἰδιώτατον ἦν τὸ ἀρρηκτόν τε καὶ ἀστασίαστον ὥστε καὶ τὴν Νῶε κιβωτὸν πολλάκις ἡμᾶς ὀνομασθῆναι, μόνην διαφυγοῦσαν τὴν τοῦ κόσμου παντὸς ἐπίκλυσιν καὶ τὰ σπέρματα τῆς εὐσεβείας ἐν ἑαυτῇ διασῴζουσαν. Ἐπειδὴ δὲ ἠλέγχθημεν ὄντες ἄνθρωποι, καὶ οὐ παντὶ διεφύγομεν τοῦ Πονηροῦ τὸν φθόνον, οὐδὲ τῆς πάντα κατεχούσης νόσου κρείττους πεφήναμεν · ἀλλὰ τῆς κοινῆς συμφορᾶς μέρος καὶ αὐτοὶ μετειλήφαμεν καὶ τὴν καλὴν καὶ πατρῴαν κληρονομίαν, τὸ τῆς ὁμονοίας ἀγαθόν, οὐκ εἰς τέλος διεφυλάξαμεν, οὐ μικρὸν μὲν κἀνταῦθα τοὺς ἄλλους ἐπλεονεκτήσαμεν, εἴ τι δεῖ καὶ καυχήσασθαι κατὰ τῆς ἡμετέρας ἔχθρας Χριστῷ θαρρήσαντας, τὸ καὶ τελευταῖοι ταῦτα παθεῖν καὶ πρῶτοι διορθωθῆναι. Τὸ μὲν γὰρ ἀρρωστῆσαι τῆς κοινῆς φύσεως καὶ τῆς ἀσθενείας τῆς ἀνθρωπίνης, ἣ πάντων ἅπτεται καὶ τῶν λίαν ἰσχυρῶν τὸ σῶμα καὶ τὴν διάνοιαν· τὸ δὲ θεραπευθῆναι καὶ πρὸς ἀλλήλους ἐπανελθεῖν τοῦ λογισμοῦ καὶ τῆς χάριτος, ἣ καλῶς ἡμῖν καὶ δικαίως ἐβράβευσε, καὶ κρεῖττον ἢ κατὰ τὰς ἡμετέρας εὐχὰς καὶ τὰς τῶν ἄλλων ἐλπίδας.

我们已怀着恩慈接纳分裂团体之首领;因[他们]是为敬虔、亦是为协助守护正确教导之故而分离。我们不曾转离他们、如[待]仇敌一般;而是怀抱他们、[视之为]暂时为祖业而抗争之弟兄—[他们的抗争]合乎兄弟情谊,而非出于恶意。我们不称赞[其]敌意,而接纳[其]热忱;因出于敬虔之分离胜过属乎情欲之同心。因此,我们将这减损化为自己之增益、以仁爱"窃取"敌对我们之意念:我们如此变更[圣礼之]次序,以致[他们之]选立并非先于谢恩,而是谢恩先于选立;而且[我们]延请外人之手施行[按立]67,使圣灵稍稍引导我们。

你们既已按照字句弃绝隐秘之谋划,就当趋向圣灵68。你们不曾公开称赞直率之言语,也不曾[秘密]思想不敬[之恶事]。然而你们已经见证:于我们而言,圣三一未曾绊跌、不可撼动,在[神]性之内亦无[优]劣[之别];且从圣三一内减去或分离什么,无异于销毁所有[位格],也无异赤露头颅而上前[敌对]全部之神性。

即便身陷本次分裂,我们亦在某些人面前为彼此辩护。这正是真理极大之明证:它既未落败于时运,敌意也不曾熄灭我们心内之爱火。因至关重要之事物仍支撑着我们这群纷争之人:我们信仰相同,亦同知我们不曾因[维护]真理而分崩离析,或执意敌对;而是受塑于同一模范—它属于信德及我们起初之盼望。

Ἡμεῖς τε γὰρ τὰς δοθείσας τῷ τμήματι κεφαλάς, ὡς ὑπὲρ εὐσεβείας καινοτομηθείσας καὶ εἰς βοήθειαν τοῦ ὀρθοῦ λόγου κάμνοντος, ἐν χάριτι προσηκάμεθα καὶ οὐχ ὡς ἐχθροὺς ἀπεστράφημεν, ἀλλ' ὡς ἀδελφοὺς περιεπτυξάμεθα μικρὸν ὑπὲρ κλήρου πατρικοῦ στασιάσαντας ἀδελφικῶς, ἀλλ' οὐ πονηρῶς· καὶ τῆς μὲν ἔχθρας οὐκ ἐπῃνέσαμεν, τοῦ ζήλου δὲ ἀποδεξάμεθα· κρείσσων γὰρ ἐμπαθοῦς ὁμονοίας ἡ ὑπὲρ εὐσεβείας διάστασις· καὶ διὰ τοῦτο προσθήκην ἑαυτῶν τὴν ὑφαίρεσιν πεποιήμεθα, κλέψαντες ἀγάπῃ τὴν καθ' ἡμῶν ἐπίνοιαν, καὶ τοσοῦτον τῆς τάξεως ἐναλλάξαντες ὅσον μὴ τῇ ψήφῳ τὴν χάριν ἀκολουθῆσαι, τὴν δὲ ψῆφον τῇ χάριτι, καὶ χερσὶν ἀλλοτρίαις εἰς ταύτην προσχρήσασθαι, μικρόν τι προληφθέντες ὑπὸ τοῦ Πνεύματος·

Ὑμεῖς τε, τὴν κατὰ τοῦ γράμματος ἀφέντες ὑπόνοιαν, τῷ πνεύματι προσεδράμετε· τῆς μὲν ἁπλότητος οὐκ ἐπαινέσαντες ἐπὶ τῷ φαινομένῳ τῶν ῥημάτων, ἀσέβειαν δὲ οὐκ ἐννοήσαντες· ἀλλ' εἰδότες ὅτι ἄπτωτος παρ' ἡμῖν ἡ Τριὰς καὶ ἀσάλευτος, οὐδέν γε ἧττον ἢ ἐν αὐτῇ τῇ φύσει, καὶ τὸ περικόψαι τι τῶν Τριῶν ἢ ἀποξενῶσαι ἴσον ἡμῖν καὶ τὸ πᾶν ἀνελεῖν καὶ τὸ κατὰ πάσης χωρῆσαι γυμνῇ τῇ κεφαλῇ τῆς θεότητος.

Καὶ ταῦτα καὶ παρ' αὐτὴν ἀλλήλων ὑπεραπελογούμεθα τὴν διάστασιν, ἔστιν ὅτε καὶ παρ' οἷς ἀνθρώπων - ὅσπερ δὴ καὶ μέγιστος τῆς ἀληθείας ἔλεγχος, οὐδ' ὑπὸ τοῦ καιροῦ νικωμένης οὐδὲ τῆς ἔχθρας παντελῶς τὸν σπινθῆρα τῆς ἐν ἡμῖν ἀγαπῆς καταλυούσης· ὅτι τὸ μέγιστον ὑπῆν ἡμῖν καὶ στασιάζουσιν ἡ ὁμοδοξία καὶ τὸ συνειδέναι μὴ ἑτεροζυγοῦσι περὶ τὴν ἀλήθειαν μηδ' ἑναντίως διακειμένοις ἀλλὰ τῷ αὐτῷ χαρακτῆρι μεμορφωμένοις τῆς πίστεως καὶ τῆς πρώτης ἡμῶν ἐλπίδος.

对于真诚之人,属神之事中没有什么像同声[认信]上帝一般有力地促成同心;同理,也没有什么如[认信]相异一般迅速地引发分离。一旦看见[自己]正因忍耐而失去上帝—毋宁说是因自己之绊跌而有损于神(他因我们富足,也令我们富足),他时极为克制者便将[变得]无比激动,温柔之人也将变作真战士69。如我所言,我们在分离中亦是如此节制;以致同心较纷争更为显著,中间之[分隔]也几乎为双方之义[行]掩盖。

然而,[我们虽]迅速重建和平,但仍不致稳固;除非主宰此事之圣言得以彰显,且得[父]神前来与之为盟—由之,万有起初受造为善、又将致于完满。我们当持护这[和平]之能,并以祈祷与谋划坚固之!我们首当深思此事:万有之中神乃为至美善而崇高者—我们即使不高举他过于实存,也[需]将其所是置于其自身之内;其余万物则由之而出。其次,首先自神而出、又环绕其旁者—我是指诸天使之崇高权能—他们自原初之光中最先生发,又因真实之圣言而得以明晰;他们本为光明,又为那至善光体所发之辉煌,但他们自身并非无敌对、无纷争。而神性之内并无纷争,因其亦无分离—此乃纷争之[恶]果;相反,同心之[名]于其自身与次生者如此[之美好],以致其成为神之名号,又于其他众多[称谓]之中得居首位:神乐于被称呼为他名,[却独]以同心为己身之特质。神以和平、仁爱及类似[之词]为我们所称谓,乃为凭藉诸般名号展现[自身],又将这等属神之品性赠予[我们]。

Οὐδὲν γὰρ οὕτως ἰσχυρὸν εἰς ὁμόνοιαν τοῖς γνησίοις τὰ πρὸς Θεὸν ὡς ἡ περὶ Θεοῦ συμφωνία· καὶ οὐδὲν οὕτως ἕτοιμον εἰς διάστασιν ὡς ἡ περὶ τοῦτο διαφωνία. Καὶ γὰρ ὁ τ' ἄλλα ἐπιεικέστατος περὶ τοῦτο θερμότατος, καὶ ὁ πραῢς ὄντως γίνεται μαχητής, ὅταν ἴδῃ τῇ μακοθυμίᾳ Θεὸν ζημιούμενος, μᾶλλον δὲ Θεὸν ζημιῶν τῷ ἑαυτοῦ πτώματι, τὸν ἡμᾶς πλουτοῦντά τε καὶ πλουτίζοντα. Οὕτω μὲν οὖν, ὅπερ εἶπον, ἡμεῖς καὶ τὴν διάστασιν μετριώτεροι ὡς περιφανεστέραν γενέσθαι καὶ τὴν ὁμόνοιαν τῆς διαζεύξεως, καὶ μικροῦ τὸ μέσον κλαπῆναι τοῖς ἀμφοτέρωθεν δεξιοῖς.

Ἐπεὶ δὲ οὐκ ἐξαρκεῖ τὸ τάχος τῆς εἰρήνης πρὸς τὴν ἀσφάλειαν εἰ μή τις καὶ λόγος ὁ ταύτης κρατῶν φανείη, καὶ Θεὸς ἔλθοι τῷ λόγῳ σύμμαχος, παρ' οὗ καλὸν ἅπαν καὶ ἄρχεται καὶ εἰς τέλος ἔρχεται, φέρε καὶ δι' εὐχῶν καὶ διὰ λογισμῶν βεβαιωσώμεθα ταύτην εἰς δύναμιν· ἐκεῖνο πρῶτον ἐνθυμηθέντες ὅτι κάλλιστον μὲν τῶν ὄντων καὶ ὑψηλότατον Θεός, εἰ μή τῳ φίλον καὶ ὑπὲρ τὴν οὐσίαν ἄγειν αὐτόν, ἢ ὅλον ἐν αὐτῷ τιθέναι τὸ εἶναι, παρ' οὗ καὶ τοῖς ἄλλοις· δεύτερον δὲ ὅσα ἐκ Θεοῦ πρῶτα καὶ περὶ Θεόν, τὰς ἀγγελικὰς λέγω δυνάμεις καὶ οὐρανίους, αἵ, πρῶται σπῶσαι τοῦ πρώτου φωτός, καὶ τῷ τῆς ἀληθείας λόγῳ τρανούμεναι, φῶς εἰσι καὶ αὐταὶ τελείου φωτὸς ἀπαυγάσματα - τούτων δὲ οὐδὲν οὕτως ἴδιον ὡς τὸ ἄμαχόν τε καὶ ἀστασίαστον. Οὔτε γὰρ ἐν θεότητι στάσις, ὅτι μηδὲ λύσις - λύσις γὰρ στάσεως ἔγγονον -, ἀλλὰ τοσοῦτον τὸ τῆς ὁμονοίας καὶ πρὸς ἑαυτὴν καὶ πρὸς τὰ δεύτερα ὥστε καὶ προσηγορίαν τῷ Θεῷ γενέσθαι μετὰ τῶν ἄλλων καὶ πρὸ τῶν ἄλλων, οἷς χαίρει καλούμενος, τοῦτο τὸ πλεονέκτημα· Εἰρήνη γὰρ καὶ Ἀγάπη, καὶ τὰ τοιαῦτα ὀνομάζεται ἡμῖν παρέχων διὰ τῶν ὀνομάτων ὡς Θεοῦ τούτων μεταποιεῖσθαι τῶν ἀρετῶν.


  1. 本部分内容主要取材自St. Gregory of Nazianzus, in Catholic Encyclopaedia vol. G,亦有参考《大英百科全书》中相关词条及McGuckin, John Anthony. St. Gregory of Nazianzus: An Intellectual Biography. (New York: St Vladimir's Seminary Press), 2001. ↩︎

  2. 《作者生平年表》及《著述一览》均取自McGuckin, John Anthony. St. Gregory of Nazianzus: An Intellectual Biography. (New York: St Vladimir's Seminary Press), 2001. ↩︎

  3. 参诗141:7,“我们的骨头散在墓旁,好像人耕田、刨地的土块”。“墓"字本义为"阴间”。 ↩︎

  4. 参约19:23,"[这件里衣]是上下一片织成的。" ↩︎

  5. 参诗39:1,“我要用嚼环勒住我的口”。 ↩︎

  6. 参诗45:1,“我心里涌出美辞”。 ↩︎

  7. 参林前2:6,“在完全的人中,我们也讲智慧”。 ↩︎

  8. 参传3:1,“天下万务都有定时”。 ↩︎

  9. 参诗39:2,“我默然无声,连好话也说不出口”。 ↩︎

  10. 此处直译为"所有眼见之事于我而言,都是刺激与众弟兄分离敌对之提醒"。结合本文写作背景,此时众修士已与格列高利之父恢复往来;故增添"如今"与"先前"。 ↩︎

  11. 参诗149:6,“愿他们口中称赞神为高”。 ↩︎

  12. 参西4:6,“你们的言语…好像用盐调和”。 ↩︎

  13. 参林后6:10,“似乎贫穷,却是叫许多人富足的”。 ↩︎

  14. 参林后12:9,“因为我的能力是在人的软弱上显得完全”。 ↩︎

  15. 参约3:6-7,“从肉身生的就是肉身;从灵生的就是灵…凡从圣灵生的,也是如此。” ↩︎

  16. 参约一2:15-16,“不要爱世界和世界上的事…因为,凡世界上的事,就像肉体的情欲、眼目的情欲,并今生的骄傲,都不是从父来的,乃是从世界来的。” ↩︎

  17. 参诗16:5,“耶和华是我的产业,是我杯中的分”。 ↩︎

  18. 参诗35:14"我屈身哀悼"。此处七十士译本原文更接近思高本,故按其译为"苦闷忧虑"。 ↩︎

  19. 参耶2:27,“他们以背向我,不以面向我”。 ↩︎

  20. 参约15:1,“我是真葡萄树,我父是栽培的人。” ↩︎

  21. 参诗38:11,“我的良朋密友…都躲在旁边站着,我的亲戚本家也远远地站立”。 ↩︎

  22. 参赛35:10,“他们必得着欢喜快乐,忧愁叹息尽都逃避” 。 ↩︎

  23. 参罗12:!6,“要彼此同心”。此处直译为"思想且言说同一[事物]",故引申为"口唱心和"。 ↩︎

  24. 参罗13:13,“行事为人要端正,好像行在白昼”。 ↩︎

  25. 参亚11:15,“你再取愚昧牧人所用的器具”。 ↩︎

  26. 参加6:2,“你们各人的重担要互相担当”。 ↩︎

  27. 参摩5:8.。此处七十士译本内容与希伯来文本有较大差异,故直接按前者翻译。 ↩︎

  28. 参诗30:11,“你已将我的哀哭变为跳舞,将我的麻衣脱去,给我披上喜乐” 。 ↩︎

  29. 参诗69:31,“这便叫耶和华喜悦,胜似献牛,或是献有角有蹄的公牛”。此处按七十士译本译出。 ↩︎

  30. 参加4:3,“我们为孩童的时候,受管于世俗小学之下…及至时候满足,神就差遣他的儿子…要把律法以下的人赎出来。” ↩︎

  31. 参太13:45-46,“天国又好像买卖人寻找好珠子,遇见一颗重价的珠子,就去变卖他一切所有的,买了这颗珠子。” ↩︎

  32. 原句中"言辞"为τοῦτό,“圣言"则为τοῦτον。此处参考上文"我致身言辞只为侍奉圣言"分别还原为"言辞"与"圣言”。 ↩︎

  33. 参箴7:4,"[你应]对智慧说:‘你是我的姊妹’。" ↩︎

  34. 参箴1:9,“因为这要作你头上的华冠”;希伯来原文与七十士译本皆作"你头上的恩典之冠"。 ↩︎

  35. 参罗5:5,“盼望不至于羞耻。” ↩︎

  36. 参林前6:13,“食物是为肚腹,肚腹是为食物;但神要叫这两样都废坏。” ↩︎

  37. 参赛42:14,“我许久闭口不言,静默不语;现在我要喊叫,像产难的妇人。“此处按七十士译本翻译。 ↩︎

  38. 参约1:23,“他说:‘我就是那在旷野有人声喊着说:“修直主的道路”,正如先知以赛亚所说的。’” ↩︎

  39. 参路1:62-64,撒迦利亚为施洗约翰命名后得以再次说话。 ↩︎

  40. 参约5:35,“约翰是点着的明灯。” ↩︎

  41. 参约1:8,“他不是那光,乃是要为光作见证。” ↩︎

  42. 参约11:52,”[耶稣]也不但替这一国死,并要将神四散的子民都聚集归一。” ↩︎

  43. 参太23:37,“我多次愿意聚集你的儿女,好像母鸡把小鸡聚集在翅膀底下。” ↩︎

  44. 参诗55:14,“我们与群众在神的殿中同行”。此处按七十士译本翻译。 ↩︎

  45. 参诗11:2,“恶人弯弓…要在暗中射那心里正直的人”。 ↩︎

  46. 参何1:11,“犹大人和以色列人必一同聚集,为自己立一个首领。” ↩︎

  47. 参加4:26,“在上的耶路撒冷”。 ↩︎

  48. 参林前1:12,“我的意思就是你们各人说:‘我是属保罗的’;‘我是属亚波罗的’;‘我是属矶法的’…” ↩︎

  49. 此处直译为"你们仍因爱心强逼[我这]本无不情愿之人"。 ↩︎

  50. 参诗106:2,“谁能传说耶和华的大能?” ↩︎

  51. 参弗2:14,“因他…将两下合而为一,拆毁了中间隔断的墙。” ↩︎

  52. 参诗44:14,“你使我们在列邦中作了笑谈,使众民向我们摇头。” ↩︎

  53. 此处应指与恨意相对之仁爱。 ↩︎

  54.  ↩︎
  55. 参林前12:21,“眼不能对手说:‘我用不着你’;头也不能对脚说:‘我用不着你。’” ↩︎

  56. 参弗4:4,“身体只有一个,[圣]灵只有一个,正如你们蒙召同有一个盼望。” ↩︎

  57. 参赛25:3,“所以,刚强的民必荣耀你”;此处按七十士译本直译。 ↩︎

  58. 参诗17:7,“求你显出你奇妙的慈爱来”;此处按七十士译本直译。 ↩︎

  59. 参罗5:20,“只是罪在哪里显多,恩典就更显多了。” ↩︎

  60. 参Vinson注66,此处牧者身份仍有争议,可能为大巴西尔、格列高利本人,或一位不知名的神父。 ↩︎

  61. τῶν ταλάντων τὴν ἐργασίαν,参太25:14-30. ↩︎

  62. τῷ χρίσματι τῆς ἱερωσύνης καὶ τελειώσεως. 参G.W.H. Lampe, A Patristic Greek Lexicon (Oxford, Clarendon Press, 1961), 1383-84(以下简称Lampe),其中τελείωσις一字(直译"完全")在此处很可能指祝圣司祭之礼,故译作"祝圣"。 ↩︎

  63. 参太5:15,“人点灯,不放在斗底下,是放在灯台上,就照亮一家的人。” ↩︎

  64. 参诗119:105,“你的话是我脚前的灯,是我路上的光。” ↩︎

  65. 参诗23:2,“他使我躺卧在青草地上,领我在可安歇的水边。” ↩︎

  66. 此处"父祖"应是指属灵意义上之古圣先贤,而非肉身之祖先。 ↩︎

  67. 参校勘本149页脚注5,本段所提及之"首领"拒绝受格列高利之父按立为神父,反而受礼于另一位不知名的主教(当时唯有主教可为神父施按手礼)。 ↩︎

  68. 参林后3:6,“他叫我们能承当这新约的执事,不是凭着字句、乃是凭着精意;因为那字句是叫人死,精意是叫人活”。其中"精意"原文为"[圣]灵"。 ↩︎

  69. 参珥3:10(七十士译本4:11),"…软弱的要说:我有勇力"。 ↩︎